Alles wat je wilt weten over
Het weefproces
De meest gestelde vraag aan wevers en weefsters is: 'hoe lang doe je nou over een theedoek/sjaal/tafelkleed?' Deze vraag is bijna niet te beantwoorden, omdat er zoveel factoren meespelen. Toch gaan we hier een poging wagen, en we leggen tegelijkertijd aan je uit hoe weven in zijn werk gaat.
Tijd
Weven is een fantastisch ambacht, maar ook een zeer tijdsintensief proces. Er gaat veel tijd zitten in kleuronderzoek, ontwerp, berekeningen en opzetten van het getouw. Het weven zelf kost dan nog relatief weinig tijd, maar er gaan nog altijd heel wat uren in zitten, en dan komt ook nog de nabehandeling en afwerking van de stof. Het maken van een enkele sjaal kan hierdoor zomaar een volle werkweek in beslag nemen!
De schering maken
De draden die strakgespannen op het getouw staan, noem je de schering. Om deze te maken, moet je eerst uitrekenen hoeveel draden je van iedere kleur nodig hebt. Afhankelijk van het project en de dikte van het garen kan dit variëren van een paar honderd tot een paar duizend draden. Dan meet je ze af op een zogenoemde scheerplank: een raamwerk met paaltjes waaromheen je de schering kunt wikkelen. Door alle draden dezelfde route te laten afleggen, zorg je dat ze allemaal precies even lang worden.
De schering opzetten
De schering draai je om de achterste 'boom' van het getouw, een balk waaromheen je de schering kunt opwinden. Vervolgens trek je de scheringdraden één voor één door hevels heen. Hevels zijn een soort lusjes die boven en onder vastzitten aan horizontale balkjes. Deze worden tijdens het weven omhoog of omlaag getrokken. De hevels worden verdeeld over meerdere schachten - in ons geval maximaal 8 - afhankelijk van het patroon dat je wilt gaan weven.
Hierna trek je de draden nog door het riet, een soort kam waarmee je tijdens het weven de draden kunt aandrukken ('aanslaan').
Pedalen aanbinden
Wanneer je de schering helemaal hebt ingeregen en vastgebonden aan een balkje aan de voorkant, kun je de voetpedalen gaan aanbinden. Ieder pedaal zit aan één of meerdere schachten vast. Door de pedalen in een bepaalde volgorde in te drukken, gaan de schachten in die volgorde omlaag of omhoog, en dus ook de draden die door de hevels in die schachten lopen. Hierdoor ontstaat een patroon in het weefsel.
Spoeltjes draaien
Nu ben je bijna klaar om te weven; alleen nog de spoeltjes opwinden met het garen dat je voor de inslag wilt gebruiken. Met een hand- of elektrische winder, of zelfs met een handboormachine, draai je het garen op spoeltjes die in de weefschuit passen.
Weven!
Joepie, nu kun je eindelijk gaan weven! Na de vele uren voorbereiding is het zeer bevredigend om eindelijk de inslagdraden door de schering te kunnen weven. Het patroon zien ontstaan en zien welk effect de kleuren op elkaar hebben is werkelijk magisch, iedere keer opnieuw. Het duurt vaak even voordat je in het ritme raakt, maar wanneer je dit eenmaal te pakken hebt en je handen en voeten als vanzelf weten wat ze moeten doen, kun je in een heerlijke 'flow' raken. Toch blijft het altijd opletten, want een weeffout is snel gemaakt.
Afwerken
Wanneer het weefwerk klaar is, moet er nog een heleboel gebeuren. Eventuele weeffoutjes moeten hersteld worden (zie video hiernaast), de stof moet met de hand gewassen en soms nabewerkt worden. Bij sjaals moeten er franjes gedraaid worden, theedoeken worden gezoomd, en soms wordt de stof met de hand (en naaimachine) verwerkt tot een eindproduct zoals etui's, tassen of kussentjes.